1. ÜNLÜ DÜŞMESİ (HECE DÜŞMESİ)
UYARILAR:
Sözcüklerde oluşan ünlü düşmesinin nedenleri farklı olabilir. Ünlü düşmesi şu biçimlerde oluşabilir:
- İki heceli organ adları çekim eki alınca ünlü düşebilir: burun… burnu .
- Sözcük yapım eki alınca ünlü düşebilir: Yanıl-ış … yanlış, yumurta-la-… yumurta, içeri-le-… içerle-
- İki sözcük birleşince ünlü düşebilir: hapis olmak,., hapsolmak
- Arapça, Farsça tek heceli bazı sözcükler ek alınca ünlü düşer: sabrın, fikre, fethi …
- Şiirlerde hece uyumunu sağlamak için kimi zaman bir ünlü düşürülür ve bu ünlü kesme işaretiyle gösterilir: N’ettin Karac’oğlan allı gelini
- Kimi sözcüklerin iç seslerindeki ünlü düşebilir: orada … orda, dışarıda … dışarda
- Genel kurala uymayan örnekler de vardır: ısı-cak… sıcak, ısıtma … sıtma
- “Hangisinde türetme sırasında ünlü düşmesi gerçekleşmiştir?” sorusu, “Hangisinde sözcük, yapım eki alınca ünlü düşmesi gerçekleşmiştir?” demektir. kıvır-ım… kıvrım savur-uk… savruk…