Telmih Nedir?
Söz arasında tarihteki bir olaya ya da ünlü bir kişiye, bir inana, bir atasözüne, bir şiire işaret etmeye, onu anımsatmaya “telmih” denir. Telmih sanatında işaret edilen şeye bir iki sözcükle değinilir.
♦ Bilgiye dayalı bir sanat olduğu için telmih sanatının anlaşılmasında ortak kültürün önemi büyüktür.
Kardeşini öldürüyor Kaabil,
İçimde bir yalnızlık duygusu,
Ölüm kadar uzun yaz uykusu,
Sıkıntı ile geçilen sahil.
Orhan Veli
(Bu dörtlükte şair, ilk dizeyle insanlık tarihindeki en eski olaylardan birine, Kaabil’in, kardeşi Habil’i öldürmesi olayına göndermede bulunuyor.)
Mesele falan değildi öyle,
To be or not to be kendisi için;
Bir akşam uyudu; Uyanmay iverdi.
Orhan Veli
(Kitab-i Sengi Mezar adlı şiirden alınan yukarıdaki parçada “to be or not to be” sözüyle Shekespeare’nin ünlü kahramanı Hamlet hatırlatılmıştır.)
Ben ölünce sanırım dünya yalınlaşacak
Gözlerim Âşık Veysel, bileklerim Yasenin!
Abdülkadir Budak
(Şair, Âşık Veysel’in gözlerinin görmediğine ve Rus şairi Yasenin’in bileklerini keserek intihar ettiğine göndermede bulunuyor)
Telmih Örneği:
Serp onlara ambardan bir avuç arpa
Kuşlarım geliyor kanat çırpa çırpa
Değil mi ki yollar kilitli ve sapa,
Oku, güzel Yusuf’u öven Mezamir…
Ahmet Muhip Dıranas
♦ Bilgiye dayalı bir sanat olduğu için telmih sanatının anlaşılmasında ortak kültürün önemi büyüktür.