ROBINSON CRUSOE (DANIEL DEFOE)
Daniel Defoe’nun 1719 yılında yayımlanan ve ilk ingilizce roman sayılan eseridir. Her çocuğun ve çocuk kalan her büyüğün vazgeçemediği bir düş olan “Issız Ada” hayatını anlatan romanların içinde en meşhuru hiç kuşkusuz Robinson Crusoe’dur. Kitap, apaçık bir felsefi tartışma olmamakla birlikte, burjuva bireyin ilk destanı olarak nitelenebilir. Ada ise, kısıtlamanın olmadığı, feodalitenin ve devlet bürokrasisinin hantallığından uzak ütopik bir devleti temsil eder. Robinson ve Cuma arasındaki ilişki ise hiç değişmeyen bir efendi-köle ilişkisine işaret eder.
Macera, İngiltere’de orta halli bir ailenin en küçük oğlu Robinson’un, babasının tüm itirazlarına rağmen, sıkıcı ama garantili hayatı terk ederek bir arkadaşının babasının gemisiyle denize açılması ile başlar. Limandan ayrıldıktan bir süre sonra büyük bir fırtınaya yakalanırlar. Robinson sağ salim bir limana varırlarsa ailesine itaat edeceğine söz verir. Deniz sakinleştiğinde bu sözünü unutur ve gemici olmaya karar verir. Çalıştığı gemi korsanların saldırısına uğrar ve Robinson köle olarak satılır. Hayatını tehlikeye atarak kaçan Robinson Brezilya’ya gider. Orada şeker kamışı ticareti yapar, ihtiyaç duyduğu köleleri getirmek için Afrika’ya gitmeye karar verir. Bindiği gemi batar. Yakındaki bir adaya sığınır. Tek kurtulan kendisidir. Adada tek başına hayat mücadelesi verir. Geminin enkazından kurtarabildikleri ile bu ıssız adada bazı ihtiyaçlarını karşılar. On iki yıl sonra sahilde ayak izlerine rastlar. Adadaki 22.yılında ise yamyamların varlığını keşfeder. Kendisini koruyacak tedbirler alır. Bir gün bir grup yamyama rastlar ve onların elinden daha sonra Cuma (Friday) adını vereceği yerliyi kurtarır. Cuma, Robinson’a büyük bir sadakatle bağlanır. Robinson, Cuma’ya ingilizce öğretir ve Hıristiyanlık bilgisini verir. Robinson, Cuma ile üç yıl daha adada yaşar. Bir gün denizde bir İngiliz gemisi görürler. Robinson, asi tayfaları yüzünden zor durumda olan bu geminin kaptanına yardım eder ve Cuma’yı da yanına alarak bu gemiyle ingiltere’ye döner, ingiltere’deki ortağının onun adına yaptığı yatırımlar sayesinde zengin bir adam olmuştur. Romanın sonunda adasını durumunu görmek için yeniden denize açılır.