Aşağıda Osmancık Özeti – Tarık Buğra ödevi performans proje geniş özeti ile ilgili sorular cevapları kişileri mekan yer zaman olay örgüsü incelemesi tahlili yer almaktadır.
OSMANCIK ROMANI KONUSU:
Tarık Buğra’nın 1973 senesinde yazdığı Osmancık isimli roman , Osmanlı Devleti’nin kuruluşunu adım adım anlatan romanların en ünlüsü. Roman, Osman Gazi’nin gençliğinden devletin kuruluşuna kadar yaşanan olayları gözler önüne seriyor. Sade bir dille yazılan bu eser, içerisinde bolca tarihi unsur da barındırıyor. Türk klasikleri arasında yer alan başarılı eserlerden biri olarak görülür.
OSMANCIK KISA ÖZETİ:
Kara Osman Ede Balı’ının söyleyişiyle Osmancık Kayı Boyu’nun beyi olan Ertuğrul Gazi’nin en küçük oğludur. Ele avuca sığmayan bir çocuk, gururlu ve cesur bir gençtir.
Osmancık, beyliğe karşı umursamaz hareketlerde bulununca babası diğer oğlu Gündüz’e Kayı Boyu’nun başına geçmesi için emek vermeye başlar. Osmancık’ın hayatı ise Şeyh Ede Balı ile tanışınca değişir. Kayı Boyunu kendisine önder seçen ve topraklarına yerleşen Uruz derviş ve ailesi, birçok aile gibi Osmancık’ı bey olarak görmek isterler. Osmancık Şeyh Ede Balı’yı ziyarete gittiğinde, onun kızı Malhun Hatun’a âşık olur ve onu babasından ister. Osmancık’ın kendisini olgunlaştırmasını düşünen Ede Balı, buna kanaat getirince kızını Osmancık’a verir. Ertuğrul Gazi de kendisini olgunlaştıran oğlu Osmancık’a Kayı Boyu Beyliği’ni verir. Osmancık kısa zamanda zekası ve cesaretiyle beyliği büyütür. Kendisinden sonra ise Orhan Bey başa geçer.
OSMANCIK GENİŞ ÖZETİ
Osmancık “Beni Bursa’ya gömün” demektedir ve Sungur’dan Bursa alındı haberini alır hatırlamaya başlar: Osmancık deli dolu bir gençtir. Abileri evlidir. Ama o özgürlüğüne düşkündür. Şeyh Ede Balı’yla tanışır. Uzun ve büyük bir göç olur. Hatta o kadar uzundur ki birçok kişi göç sırasında büyüyüp evlenir. Osman bu göçün hikayelerini babasından diinlemiştir. Bir geceEdebalı Osman’ın yanına gelir ve dünyanın koca evrende küçücük olduğunu ama büyük soylar, büyük ülküler için çok küçük olduğunu anlatır. Osmancık etkilenir.
Edebalı Osmancık’ın büyük davaların adamı olmasını,herkesle kavga etmemesini, yiğitin öfkesine hakim olan kişi olduğunu söyler.
Birgün Osmancık Mihail adında bir genci eşkıya elinden kurtarır. O da Osmancık’ı köyüne davet eder. Osmancık kabul eder. Köye varırlar. Mihail’in kız kardeşi Zoe Osmancık’a ilgi duyar ama Kabaloz araya girer. Kabaloz’la kavga etmemek için atına biner ve Mihail seni arayacağım der. Osmancık köyden ayrılır.(s22) Atıyla dönerken Ede balının hayali ona Kabaloz’a düşmanlığın bir anlamı yok mühim olan tüm Kabalozları yenebilmek. Öfkene hakim ol sözü kulaklarına gelir.
Mihail davetçiler yollayıp Osmancık’ı yeniden davet eder. Kabilenin ileri gelenleri yabancıdan dost edinmemesini önerirler. Osmancık onları dinlemez ve onların böyle düşünmesinde Şeyh EdeBalı’nın etkisi olduğunu düşünerek ona kızar.
Mihail’in yanına gider. Onun kız kardeşi Zoe’ya vurulmuştur. Zoe ise Kabaloz’un sevgilisi, sözlüsüdür. En sonunda Mihail artık gelip gitme buralara, Kabaloz yaşatmaz bizi der ve Osman’ı gönderir.
Osman artık yalnızca Ede Balı’nın kafasına soktuklarını düşünmektedir. Bahar gelmiş, Söğüt’te yayla göçünün hazırlıkları başlamıştır. Osman sürekli babasının kılıcını düşünmektedir. O kılıcın anlamı başkadır. Ede Balı Kılıç abin Gündüz de mi olsun istiyorsun demiştir.
Osman birgün hep çıktığı Sivrikaya’ya çıkar. Aykut Alp’i görür. Onu takip ederken bir dervişin evine denk düşer. Adama adını sorar o da bize ad lazım değil senin gibi beylere lazım der. Adam kanaatkar bir adamdır. Dönüşte Aykut Alp’in de öyle bir dervişe gittiğini öğrenir. Onların soylarına yararlı olmak için dua ettiklerini söyler. Hem derviştirler hem de sanatkârdırlar.(s.38)
Osmancık’ın kafasında yavaş yavaş Kayı boyunun başına geçmesi düşüncesi oluşmaya başlar. Aykut Alp o gün gördüğü dervişin o kuş uçmaz kervan geçmez yeri babasının bağışladığını ama orayı Deviş’in babasının beyliğine ayıp olmasın diye istediğini anlatır.
Bütün oba baharda yaylaya çıkarlar. Çıkarken eşyalarını tekfura bırakırlar. Eylülde dönerler. Geri alırlar. Bu arada Zoe Kabaloz’la evlenmiştir. Mihail Osman’a gelip böylesi uygundu. Soyumuz, dinimiz bunu gerektirirdi der. Ede balı Osman’a bütün bir soyun yükünü başka zamanlara taşıyabilecek güçte ve yaratılışta görünüyorsun bana der.
Osman Şeyh Edebalı’nın dergâhına gelir. Dursun Fakı ona bir oda verir ve ikramlarda bulunur. Sohbetler ederler. Dursun Fakı Ertuğrul Gazi’nin de o odada kaldığı ve sabaha kadar ayakta Kuran okuduğunu anlatır. Rüyasında sen ve soyun bu saygın sayesinde kudretli olacak ve yücelecek denilen bir ses seslenmiştir. Dursun Fakı bunu Osman’a anlatır.
Osman bir gün sonra Edebalı’nın dergâhında pencereden Malhun Hatunu görür ve ona vurulur. Kızla knuşur ve onu istetmeye karar verir. Kararını Ede Balı’ya söyler. Ede Balı da git anana atana danış töreye uy der.Osman’ın uçarı hallerinden ötürü ona vermek istemez. Osman da kızı sevdiği, kız da kendisini sevdiği halde bu duruma çok üzülür. Derken kızın bu namı Eskişehir beyi Al zahid’in kulağına gelir. Al zahid de kızı ister. Ede Balı vermez ve
müritlerini de alarak Ertuğrul Gazi’nin yakınına Söğüt’e taşınır. Al Zahid durumu Selçuklu Sarayına bildirir ve Kayı boyunun Selçukluya isyan edebileceğini anlatır. Ede Balı’nın kızını Osman’a vereceğini ve böylece Kayıları hakimiyeti altına alacağını düşünür. Osman’ı öldürtmeye karar verir. Osman’ın İnönü beyinin evine ziyafete gideceğini öğrenir. (s62)
Osman ve arkadaşları, Mihail hep birlikte Bilecik beyi Mahmud’un davetine katılıyorlar. Al hid adamalrıyla ziyafeti basar. Mahmud bey konuğu vermek töremizde yoktur der. Osman ve arkadaşları aşağı inip Al Zahid ve adamlarıyla savaşır. Al Zahid’in adamlarını haklarlar. Al Zahid kaçar. Mihail o gün Türklere daha çok hayran olur. (s 74)
Mihail papazla muhabbet eder. Papaz Osman’a çok güvenmemesini Osman’ın babası Ertuğrul’un da hayalperest ve maceracı olduğunu söyler ama Mihail Osman’a ve arkadaşalarına büyük saygı duymaktadır. (s79)
Ede Balı konuşmak için Osman’ı çağırır. Osman Sungur’la 1, 5 saat mesafedeki köyüne gider Edebalı’nın. Ede Balı kendisi çıkmaz Osman’ın karşısına, elçisi Kumral Abdal’ı yollar. Der ki Ede Balı karısı Ildız Hatun’la konuşmuştur. Ona “Osman iyi çocuktur ve kızıma sevdalıdır ama Osman bir deli oğlandır. Sinirine hakim olamaz. Kavgacıdır ve gün gelip bir kör kurşuna denk gelebilir ve kızım ortada kalabilir. Bu yüzden istemem. “ demiştir. Hanımı da çağır bunları Osman’a de bakalım öyle mi diyince Osman’ı çağırtmıştır. Osman da Kumral Abdal’a bir yıldır değiştiğini ve o kızı istediğini söyler. Yeniden gelebilir miyim diye izin ister. Kumral bunu Edebalı’ya iletir ve ne zaman isterse gelebileceğini söylenir. Osman Dursun Fakı’nın daveti üzerine orada kalır, yemeklerini yer ve çıkarlar.
Söğüt’e döndüklerinde Mihail elçi göndermiştir ve Osman’ı çağırır. Osman gider. Zoe’nun nişanlısı Kabaloz tarafından öldürüldüğünü öğrenir. Sebebi de kıskançlığıdır Kabaloz’un. Osman’a gücü yetmeyince Zoe’yu öldürmüştür. Sonrasında da tekfur Aya Nikola’yla, Germiyanlılarla ve Al Zahid’le arasını sıkılaştırmıştır.
Osman bu meselenin Aya Nikola ve Zahid meselesi olmadığını kavrar. (s90)
Osman rüyasında Malhun Hatunu ay olarak görür. O ayın göğsüne yerleştiğini bir çınara dönüştüğünü ve dört yana serpildiğini görür. Rüyasını Kumral Abdal’a açar ve o da bu rüyanın padişahlık müjdesi olduğunu, eğer padişah olursa köyü kendilerine vermesini ister. Osman da kabul eder.
Sonra Ede Balı’yla görüşmek ister. Görüşür. Kızı bir kez daha ister. Ede Balı ise Osman’ın değiştiğini görmüştür. Ananı babanı yolla der. Elçiler gönderilir ve en sonunda “evet” cevabı verirler. (s.107)
Osman Malhun hatunla evlenir. Her yerde Ertuğrul Gaziden sonra kimin geleceği tartışılmaktadır. Gündüz mü Osman mı tartışması yapılmaktadır. Halk da ikiye bölünmüştür. En sonunda Osman’la Malhun hatunun Harlak’a doğru yaptıkları bir gezi sırasında orada yaşayan bir köylü kadın sen ne dersin bu işe, bey olmak istemez misin diye sorar? (s.115)
Osman önce abim vardır diyince Gökçe Hatun fikrini açıklar. Osman’ı bey olarak görmek istediklerini söyler. Osman’ın uslanmamasını beğendiklerini söylerler.Osman ve Malhun Hatun dönerlerken Malhun Hatun Edebalı’nın Osman’a uslan ve nefsine hakim ol derken kavgacı olma demediğini ama o kişiliğini kendisi için değil soyu sopu için kullanmasını istediğini söyler. Osman artık beyliğe hazırdır. Abisi Gündüzle konuşur ve onun da rızasını alır.
2. BÖLÜM ( s.121)
Ede Balı ve arkadaşlarına beylik istediğin açar Osman. Ede Balı uygudur der. Ancak nasıl olacağına babası Ertuğrul Gazi’nin karar vermesi gerektiğini söyler.
Ertuğrul boyu toplar. Fikirler alınır. Beyliği Osman’a vermeye ama bir süre denemeye karar verirler. Durum Gündüz’e iletilir. Gündüz kabullenir. Osman’a da bildirilir ve Osman bey olur. Herkesin elini öper. Ede Balı beyliğinin verildiği çadırda Osman’a o meşhur öğütü verir.
Osman içeri annesinin yattığı yere gider ve onun da elini öper. Annesi hastadır. Çok mutlu olur.
Sonra Osman Sivrikaya’ya oturmaya gider. Ede Balı gelir yanına birlikte sohbet ederler. (s 138)
Ertuğrul Gazi’nin yoldaşları Osman’a gidip biz de kocadık bizi affet derler. Bunlar Ak Temür, Hasan Alp, Kara Tekin, Samsa Çavuş ve Şeyh Mahmud’dur. Osman, bunların yerine Konur Alp, Rahman, Sungur, Akça Koca ve Saltuk’u atar. Gazi Rahman yaşadığı bir gönül acısından dolayı hayata küstüğünden kabul etmek istemez. Osman sert çıkınca kabullenir.
Onun yaşadığı gönül acısıysa şudur: Kutlu Melek Dodurgalıların kızıdır. Kızın bindiği aygırın azması ve kızı kaçırması üzerine Gazi Rahman imdada yetişir ve kızı kurtarır. Sonrasında aşık olur. Kızı istetmek ister ama Dodurgalılar Kayı’ya kız vermezler. Gazi Rahman da vazgeçer kızdan ama kendini türkülere verir. Osman’ın “yoldan ayrılma, uyan”demesiyle bu derdi bırakır ve kendini boyun işlerine verir. (s 147)
Savcı’nın oğlu Bay Koca 14yaşındadır ve bir geyik vurmuştur. Bunun için bir ziyafet verilir. Bu ziyafet için yemekler pişirilirken Esmahan, Bay Koca’nın kız kardeşi Banu Çiçek’e gelir ve ağabeyi Bay Koca’ya aşık olduğunu söyler. Banu Çiçek buna çok kızar. Çünkü Esmahan Akça Koca’nın adaklısıdır, ağabeyinden bir yaş büyüktür aynı zamanda Banu, ağabeyi için ahretliği Emine’yi düşünmektedir. Tartışırlar ama Esmahan’ın Bay Koca’ya geyiğin boyun kısmını Emine’ye gönder dediği ortaya çıkınca Banu Çiçek mahcup olur. Derken ziyafet verilir. Ertuğrul Gazi üç çocuğu, gelinleri ve torun Bay Koca yemeklerini yerler. (s 154)
Bay Koca amcası Osman Bey’den kendine ilk kılıcı vermesini ve bir bölüğe katmasını ister. Osman da bunu kabul ettiğini onu Sungur’un bölüğüne vereceğini ama bunun için vaktin erken olduğunu, bir koç katımı daha zaman geçmesi gerektiğini söyler. Bay Koca da bunu kabullenir. (s 157)
Osman Aya Nikola’nın Mihail’e baskın yapacağını öğrenince casusları Aratun’dan öğrenince Konur Alp’i görevlendirir ve Konur Alp Mihail’in köyüne gidip baskıncılarla savaşıp onu yenerler. Konur Alp’in bölüğü 16 kişidir. Gelenler 25 kişidir. 12 sağ kalan olur. Onları salarlar ve Konur Alp sağ kalanların başı Arkelaos’a “ deki efendine Osman Bey düşene vurmaz. Bir daha Mihail’e bulaşmayın” . (s161) Mihail Osman beye ve Türklere Mahmud’un evindeki olaydan sonra ikinci kez hayatını kurtardığı için minnet duyuyor.
Ertuğrul Gazi Osman’ı yanına çağırıp neden kafirler arasındaki kavgaya karıştığını ve taraf olduğunu söyler. Osman da Aya Nikola’nın zaten kayıya düşman olduğunu böylelikle bir had de bildirdiklerini aynı zamanda Mihail’in eski bir dostu olduğunu söyler ve ekler : “Bey sen isen, buyur ki uyalım. Yok bey ben isem baba, oğlunun beyliğini bereleme!” (s 165)
Yayla’dan Söğüt’e iniş vakti gelmiştir. Osman bütün obalara ertesi gün inileceğini haber salar. Vedalaşmak için Harlak’a giderler. Osman Gökçe Bacı ve diğerlerinden diğerlerinden bir dileği olup olmadığını sorar. Gökçe Bacı Osman Bey Osmancık’ı unutmasın der. Uruz Derviş ise Aya Nikola’nın çapulcularının Kulaca Hisar’da olduğunu, bunların yayla zamanı Söğüt’e baskın yaptığını ve sşkiyalık yaptığını Osman izin verirse orayı almak istediklerini söyler. Osman da düşünmek ister. Çünkü orayı almak Aya Nikola’yla karşı karşıya gelmektir. Benden haber bekleyin der. Sonra mescitte gördüğü bir kandil çok hoşuna gider ve Uruz’a Kulaca Hisar’ı size bağışlarsam bundan isterim der.
Söğüt’e doğru Kayı boyunun göçü başlar. Göç sırasında kendisine bağlı oymak Beyleri çağırır. Onlara artık bu toprakların onlara dar geldiğini söyler, savaşırlarsa yanlarında olmalarını, başlarına bir şey gelirse her zaman yanlarında olduğunu söyler. Onlar da Osman’a daha da bağlanırlar. (s171)
Osman Söğüt’e döndüğünde durgunlaşmıştır. Sebebi oğlan hamile olan karısından oğlan çocuk istemesidir. Malhun Hatun da öyle olacak diyerek Osman’ı mutlu eder. yaylaya çıkarken hediye karşılığında mallarını emanet ettikleri Bilecik tekfuruyla görüşür. Ona Kulacahisar’ı almak istediğini ve tekfurun da belalısı Tatarları kovacağını söyler. Karşılığında da Kulacahisar’ı tanımasını ve Pazar payı ister. Tekfur kavganıza karışmamama Pazar payını kabul ederim diyerek Kulaca Hisar’ın alınmasına karışmayacağını söyler. (s 185)
3. BÖLÜM
Osmancık adamlarına danışarak Kulaca Hisar’ı almak üzere plan yapar. Aya Nikola’nın Kulaca Hisar’ı kurtarmak için 110 atlı gönderdiğini orada da 300 atlı olduğunu öğrenir. Plan yapar. Abdullah ve kendisi Kulaca Hisar’a yönelecektir, geride kalanlar ırmağın başında bekleyecekler. Osman’ın atlılarının az olduğunu gören Kulaca Hisarlılar kalelerinden çıkacak ve Osman’ların peşine takılacaktır. Irmağın oraya geldiklerinde vurulacaklardır. Tam da istediği gibi olur. Kulaca
Hisar alınır. Osman müjdeyi vermek için döndüğünde annesi ölüm döşeğindedir. Onu son kez görür, ellerinden öper ve annesi vefat eder. (s 194) Cankız’ın cenazesine Mihail de katılır. Artık o da Türk ve Müslüman olmak istemektedir.(s 196)
Osman yoldaşlarını toplayarak Çavdar’ı da almak istediğini onların da yakın yerlerde kayıya yönelik eşkiyalık yaptığını söyler. Beyler onların da Müslüman olduğunu söylese de Osman onların kâfirle iş tuttuğunu ve işin sonunda pazarın da olduğunu söyleyince ikna olurlar.
Bu arada Ertuğrul Gazi de ölmüş, bir gün sonra da Osman’ın oğlu Orhan doğmuştur. Baba evinde bütün kardeşler ve gelinler toplanıp eski günleri yad ederler. Toplantıya Dündar’da gelmiştir ama Osman’ın yüzüne bakmamış sonra da gitmiştir.
Osman bir mescit yaptırır. Namaza beyleri de çağırır. Alka Evlilerin beyi Erdoğmuş oğlu Kıyan’ı 20 arkadaşıyla birlikte askeri olmak istediklerini söylerler. Osman onları yeğenleri Aydoğu ve Aytemür’le tanıştırır. Durumu gören ve eskiden beri gazaya katılmak isteyen Bay Koca’ya biraz daha Gazi Rahman’ın eğitiminde kalması gerektiğini söyler. Bay Koca buna biraz içerlese de elini öper Osman’ın. Samsa Çavuş, Çavdar’ın kendilerine ziyan verdiğini ve göç etmek istediğini söyler. Osman da sabırlı olun intikamınızı alacağım der. (s210)
Çavdar’ın Yeğli’deki rum pazarına saldıracağını öğrenen Osman beyleri toplar ve savaş planını anlatır. Emicesi Dündar sen kararını vermişsin bize suçuna ortak mı ararsın demiş ve Osman dokundurma istemem diyerek saygıda da kusur etmeyince susmuştur. Diğer beyler kabul etmiştir. Orada olmayan beylerden de atlılar istenmiştir. Akça Koca toplantı çıkışında Osman Bey’e yayla dönüşünden beri amcan Dündar senin beyliğini kabullenemiyor demiştir.
Osman ve onun birliğine katılan Kıyan, Aytemür, Aydoğdu Yeğli’deki pazara saldırmaya kalkan Çavdaroğullarıyla çatışıp onları yener. Sonra Bilecik tekfürüne adam yollayıp önceden anlaşıldığı üzere Kayılıların pazar yerinde rahat rahat ticaret yapmanın güvencesini alır. Bu durumlar çevredeki Rumların da Osman’a olan sevgisini artırır. Bu arada Osman’ın yoldaşlarından Konur Alp’in çocuğu olmuştur. İsmini Osman koyar. İsmi Kara Ali’dir. O törende Sungur, eşi ve sakat çocukları Osman da vardır. Çocuklarının sakat oluşundan dolayı üzgündürler. Toplantı sonrası Osman Sungur ve eşinin yanına giderek onları teselli eder ve şunu der: Kayıya sadece at binen değil, bilgin de gerek. Bir ede balı beş Osman’a bedeldir der.Sungur ve eşi mutlu olurlar ve Osman’ı çocuğunun ertesi günkü diş göllesi için davet ederler.(s. 220)
Akça Koca ile Esmahan evlenirler. Banu Çiçek buna çok sevinir. Ağabeyini artık rahat rahat Emine’yle evlendirecektir. Emine’yle konuşarak abisine ergen kızılı kaftan gönderir ve abisi Bay Koca düğüne bunu giyerek gider. Osman Bey bunu görerek Bay Koca’yı yanına çağırır ve ona kılıcını vererek Sungur’un birliğine katar. Bay Koca’nın istediği olmuştur. Bu arada Malhun ikinci çocuğa gebedir.(s224)
Orhan Bey İnegöl tekfuruna baskın yapacaktır. Baskın öncesi Mihail’in bir adamı gelerek tekfürün baskından haberdar olduğunu ve kendisine Ermeni Beli denen yerde pusu kurduğunu söyler. Osman yoldaşlarını ve kardeşlerini çağırır, fikirlerini sorarlar. Onlar da kararı Osman’a bırakırlar. Osman bu gaza yapılacaktır kararından dönmez. Sungur kendisine emanet edilen Bay Koca’nın da gazaya katılmak istediğini söyler. Osman Bey buna yanaşmaz. Fakat ağabeyi Savcı’nın isteğini kıramayarak kabul eder ve gazada Bay Koca’yı koruma görevini Sungur’a verir. (s229)
Ermeni Beli’ne giderler ve pusu kuranları hilal metoduyla pusuya düşürürler. Çarpışmalar olur. Bu çatışmalarda Bay Koca Kalanoz tarafından atından düşürülerek şehit edilir. Çarpışmalar devam eder ve Rumlar gerisin geri kaçarlar. Osman kovalamaz. Dönerler ve durumu Bay Koca’nın babası Savcı Bey’e ve annesine iletirler. Osman Bey Bay Koca’nın öcünü alacağının sözünü verir. (s234)
İnegöl tekfuru Aya Nikola diğer tekfurları bir düğün bahanesiyle toplar ve Osman Bey’in çok güçlendiğini ve ona saldırmak gerektiğini anlatır. Bu saldırı Kayı boyunun yaylaya çıktığı gün olacaktır. Diğer tekfurlardan 500 atlı sözü alır ve saldırının günü kararlaştırılır.(237)
Osman Bey tekfurun planını öğrenir. Kendine bağlı beyleri ve amcası Dündar bey ile babasının yoldaşlarını çağırır. Diğerlerinin fikrini sorar. Onlar da savaşalım derler ve bu fikir kabul edilir. Osman bey Ermeni Beli’ndeki çatışmada Rumların bindikleri atların Türklerden alındığını ve gâvura at satmayın emrini verir. Bu arada İnegöl’e bakan gözetleyici dervişlere da haber yollayarak oradaki hareketliliği rapor etmelerini ister. (s240)
Yayla günü gelir. Kutlu Melek eski sevdalısı Gazi Rahman’la eşi Ecebay’ı tanıştırır ve bu ve yedi Dodurgalı arkadaşı senin gaza yoldaşındır der ve göç kervanı yola dizilir. Kervanı korumak için Osman Bey Akça Koca ve 250 er bırakır. Kendisi de bin atlıyla İkizce’ye yönelir. İnegöl tekfuru diğer tekfurları da alarak 2bin atlıyla bu tarafa doğru yola çıkmıştır. Osman Bey askerleriyle helalleşir ve ilerlerler. Savaş başlar. Kayılar Bizanslıları üç koldan sıkıştırırlar. Bay Koca’nın babası Osman Bey’in ağabeyi Savcı tıpkı oğlu Bay Koca gibi Kalanoz tarafından bu çarpışmada şehit edilir. Osman Bey Kalanozla karşı karşıya gelir. Onu yener, tam kılıcıyla öldürecekken onun pis kanıyla kılıcını kirletmek istemez ve adamlarına bunun karnını deşip leşini gömün der. Kendisi
de ağabeyi Savcı’yı ve diğer şehitleri gömerek dua ederler. Savaş kazanılmıştır. (s246) Yeniden Domaniç’e dönerler. Osman Bey, eşi şehit düşen yengesi Ayna Melek’in acısını paylaşır. Bunun için de teselli olması için kendi oğlu Orhan’ı bir süre avunması için Ayna Melek’e verir. (s248)
Ayna Melek’in babası dul kalan kızını götürmek ister ama Ayna Melek ben eşim Savcı’nın evini bırakmam, kızım Banu Çiçek baba evinden gelin çıkmalıdır diyerek bu teklifi reddeder. Bu arada savaşta Gazi Rahman savaşta Ecebay’ı İnegöllü Bizanslılardan kurtardığı için kan kardeş olmuşlardır.(s250)
Şeyh Edebalı yeni fethedilen İkizce’ye yerleşmesi ve oradaki şehitlerin sahipsiz kalmaması için Konya yöresinden Yahşı Fakı’ya haber salar ve onlar da gelip İkizce’ye köy kurarlar. Köyün inşasında Osman Bey de bir gün yardım eder.(252)
Osman Bey’in ikinci çocuğu olur. Adını Alaaddin koyarlar. Osman Bey Aydos kalesini kuşatır. Kale komutanı Nikeforos’a Abdullah adındaki elçiyi yollar ve kaleyi kendilerine teslim etmelerini ister. Nikeforos bu teklife çok sinirlenir ve Abdullah’ı kalenin burçlarından aşağı attırır. Mihail Kosses de kalededir ve Nikeforos’tan vazgeçmesini ister ama Nikeforos dinlemez ve Abdullah’ı kaleden aşağı attırır. Mihail bu ölüme korkusuzca yürüyen ve Kelime-i Şahadet getiren Abdullah’tan da çok etkilenmiştir. Abdullah Osman Bey için çok önemlidir çünkü Abdullah Kulacahisar kuşatmasında Osman Bey’e yönelen bir topuz için Osman Bey’in önüne siper olur ve kolu kopmuştur. Savaş başlar. Savaş devam ederken Osman Bey’in amcası Dündar Bey Ertuğrul Gazi’nin yoldaşlarıyla diğer kardeş boyların beylerini toplayarak bu kuşatmanın gereksiz olduğunu söyler ve Osman Bey’in beyliğe yetersiz olduğunu söyler. Osman Bey bunu haber alır.
Savaş üç gün sürer. Bir gün kaleden Gazi Rahman’ın olduğu yere taşla bir not fırlatılır. Notu gönderen Nikeforos’un yeğeni Evdoksiya’dır. Evdoksiya Gazi Rahman’a aşık olduğunu, şimdi gitmelerini ve iki gün sonra 8 9 kişi gelirlerse kaleyi teslim edeceğini bildirir. Osman Bey ve adamları dönerler. İki gün sonra denilen yere gelirler. Gazi Rahman ve 9 arkadaşı gelir. Arkalarında da Osman bey ve adamları kaleyi kuşatır. Evdoksiya Gazi Rahman’ı kaleye iple çeker. Diğer adamlar da çekilir ve aşağı inerek kalenin kapılarını açarlar. Osman Bey ve tüm askerler içeri girerler. Çarpışmalar olur. Sonunda Osman Bey Nikeforos’la vuruşur. Onu, aynı onun Abdullah’a yaptığı gibi kale burçlarından hem de kendi adamlarınca sallandırır. Bu çarpışma sırasında Mihail de Osman Bey’e yardım eder. (s268)
Osman Bey Aydos’un ganimetlerini diğer boylar arasında eşit olarak paylaştırır. Aydos’u cana ve ırza tecavüz etmeden yağmalamaları için halka iki gün sıra verir. Aydos’un düzenini de Kıyan Selçuk’a verir. Toplantı bitiminde Gazi Rahman Evdoksiya’nın da kendileriyle gelmesini ve onunla evlenmek istediğini, Evdoksiya’nın Müslüman olmak istediğini ve kendisini gerçekte görmeden önce rüyasında gördüğünü söyler. Kızın şu anda Dodurgalılara ve Kutlu Melek’e emanet bırakıldığını söyler.Osman Bey de bunu bir Dursun Fakı’ya soralım der.Dursun Fakı evlenmekte sakınca olmadığını ama dilini, töresini bilmediğinden dolayı anlaşamayabileceklerini söyler. Osman Bey de dili ve töreyi öğrenene kadar Evdoksiya’nın Dodurga’dan alınarak kendi yengesi Ayna Melek’in çadırında kalmasını ister ve durum Gazi Rahman’a bildirilir. (s274)
Evdoksiya Dursun Fakı’nın yardımıyla Dursun Fakı’dan ayetleri öğrenir ve Saniye adını alır. Ayna Melek’in yanında kalır. Dili, ibadetleri ve töreleri hızla öğrenmektedir. Bu arada Ayna Melek doğum yapar. Ölen oğlu Bay Koca’nın adı verilir. (277)
Rahman’la Saniye’nin düğünü Domaniçte yapılır. Evlenirler. Mihail Kosses Sivrikaya’ya yani romanın başında Osman’la Edebalı’nın konuştuğu yere çağırır Osman’ı ve Müslüman olduğunu ve şehit olan Abdullah’ın adını aldığını söyler. (281)
Mihail’i Müslüman olmaya iten şey Osman Bey ve yoldaşlarının kendi canını defalarca kurtarması ve Türklere duyduğu hayranlıktır. Mihail artık 30 adamıyla Kayı’nın hizmetinde olduğunu söyler. Osman da bundan mutlu olur. (284) Yayla dönüşü öncesi vedalaşmak için Harlak’a giderler. Uruz’la Gökçe Bacı’yla vedalaşırlar.(286)
Tam yayladan inecekken Dodurgalı beyi Kara Güne diğer beyleri de yanına alarak Bilecik’e yürümesini önerir. Böyle yaparsa diğer beyliklerin de Kayı’nın emrinde savaşmaya hazır olduğunu artık Bilecik tekfuruna haraç vermek istemediklerini söyler. Osman Bey Bilecik tekfurunun Konya’yla arasının iyi olduğunu, yaylaya çıktıklarında mallarını ona emanet ettiklerlini ve nankör olarak anılmak istemediğini, ayrıca Bilecik’i almanın diğer tekfurları Türklere karşı birleştirebileceğini, şu an için Bilecik’e saldırının doğru olmadığını söyler. Fikri kabul edilir. Vedalaşırlar. Artık Osman Bey diğer boylar tarafından da önder kabul edilmeye başlamıştır. (289)
4. BÖLÜM (s 290)
Osman Bey artık giderek güçlenmekte, ufak tefek tekfurları yenmektedir. Halk da ona güvenmekte ve sorunlarını çözmesi için ona başvurmaktadır. Orhan adilce hakimlik de yapmaktadır. Ancak adaletsiz davranabileceğini düşünerek karısı Malhun Hatun ile oğulları Orhan ve Alaaddin’ia alarak kayınpederi Ede Balı’nın yanına gider. Ede Balı’ya durumu anlatınca Ede Balı bu işi Dursun Fakı’ya bırakmasını söyler. Ede Balı Alaaddin’i dergaha bırak yetiştireyim der. Annesi Malhun Hatun henüz küçük olduğunu söyler ve istemez. Bu arada Osman Bey 14yaşındaki oğlu Orhan’ı kendisinin de yetiştiği bu tekkeyi gezdirir. Amacı onun da kendisi gibi derin düşüncelere dalması ve kendine bir Zümrüdü Anka (eş)bulmasıdır. Orhan bunlardan etkilenir. Bir gün Yeğli pazarında bir tarak alacakken bir kızdan hoşlanır. Ondan önce davranarak tarağı alır ve kız kabasın der. Bu kız Rum tekfurunun kızı Holofira’dır. Orhan bu kızdan hoşlanır. (s297)
Orhan tarağın olduğu keseyi anasından alarak bir başka Pazar günü Yeğli pazarına gidip bunu Holofira’ya veriyor. Osman Bey de Orhan’ı takip ettiriyor ve Holofira adını duyup da bir tekfurun kızı olduğunu öğrenince biraz morali bozuluyor. Orhan Bey eşi Malhun’a durumu çaktırmıyor. (s301)
Orhan Bey oğlunun sürekli pazara gidip Holofira’yla buluşmasına alışmış ve mutludur. Çünkü Orhan ulaşılmazı elde etmek hırsındadır. Buluşmalar iyice artınca pazarda Bizanslılarla kavga edr Orhan ve onu takip edenler. Artık konu her yerde iyice duyulur olmuştur. Dursun Fakı’nın önerisiyle kızını istemek için Dukas’a heyet gönderilir. Ancak Dukas kızını vermez. Durum Orhan beye iletilir. Orhan bey çok sinirlidir. Bu arada Orhan’ın amcası Dündar Bey Osman’a karşı eskiden beri olan gıcıklığıyla işte Osman Kayı’yı rezil etti der. Durumu öğrenen Osman amcasının yanına giderek seni son kez uyarıyorum, Kayı’nın işine karışma der. (s. 310)
Domaniç (yayla) günleri yeniden yaklaşmaktadır. Osman Bey bu arada birçok yeni savaşlar yapar ve yeni yerler alır. Bunlar Harman Kaya, Beştaş, Sorkun , Mudurnu, Göynük,Tarakçı Yenicesi’dir. Ganimetlerden sonuncusundan bir hisseyi de Konya’daki Selçuklu Sultanına ayırır ve ona tekfurlar birleşmeden İnegöl ve Bursa’ya doğru gaza yapmasını ister bir mektupla. Bu mektubu ve ganimetleri götürmek için de elçi olarak Kıyan Selçuk’la Osman Beyin kız kardeşinin oğlu Ak Temür’ü görevlendirir.Yaylaya çıkış günü Alaaddin’i tekkeye gönderir. Başta oraya gittiği için üzüntülüdür ama Sungur’a sakat oğlu için söylediği söz aklına gelince üzülmekten vazgeçer: “ Kayıya demir döğenler de gerektir, bilginler de”. Eşini de teselli eder ve Mahmud gelip Alaaddin’i tekkeye götürür. (s313)
Ak Temürle Kıyan Selçuk Konya’dan dönerler. Konya Sultanı başarı dileklerini göndermiş ve güze doğru Osman Bey’in istediği gaza için sefere çıkacağını belirtir.Ayrıca sultan kendisine Mısır’da hediye edilen Hz. Osman’ın kılıcını Osman Bey’e yollar. Osman Bey bu arada Göl Falanoz’u da alır ve sultanın Bursa’ya yapacağı gaza için yollar biraz daha kolaylaşmış olur. Bu arada Orhan büyümüştür. Bir ayıyla kapışmış ve onu yenmiştir. Osman Bey Orhan’a Dukas yıktığın ayıdan daha güçlü değildir diyerek ona Yarhisar’ı almayı işaret eder. (s.316)
Gazi Rahman’la Saniye’nin oğulları olur. Adını Osman Bey “Kara Rahman” olarak koyar. Osman Bey’in de Kara Rahman’dan 3 ay sonra bir kızı olur. Onun adını da Cankız koyar Osman Bey. Osman Bey Karaca Hisar’a saldırmaya karar verir. Karacahisar ve Germiyanlılar birleşerek Kayı’ya karşı savaşırlar. Savaş çetin geçer. Osman’ın amcası Dündar Osman’a kayıyı kırdırma, geri çekilelim diyince Osman amcasını savaş meydanında öldürür. Savaş Osman’ın galibiyetiyle sonuçlanır. Kara Hisar’ın ganimetlerini bir tek Osman ve Orhan almaz. Parayı Dursun Fakı’nın tasarrufuna bırakır ve bu durum Osman Bey’in hoşuna gider. Sen de beylik alametleri görüyorum var git ananın elini ve deden Ede Balı’nın elini öp diyerek Orhan’ı Tepepınar’a gönderir. (s.320)
Konya Sultan’ı Osman’ı beğenmektedir ve Söğüt’ü ona hediye etmiştir. Bu arada o zamana kadar Kayı’yla arası iyi olan Bilecik tekfuru Aleates, kızını oğluna almayı düşündüğü Dukas’ın da kışkırtmalarıyla Osman’a karşı düşman kesilir. Durumu Kara Mihal Osman’a iletir. (s321)
Osman İnegöl’e sefer eder ve orayı da alır. Bunda Osman’ın oğlu Orhan’ı evlendireceği yalan haberini yayması ve bu nedenle Bizans tekfurlarının işi gevşetmesinin de rolü büyüktür. Tekfur Aya Nikola hiç savaşmadan teslim olur. Halkın içinde gezdiriprezil ettikten sonra salar. Aya Nikola’nın servetini muhafaza etmesi için Akça Koca’yı görevlendirir. Ganimetlerden çıkan değerli bir kılıcı da sultana ayırır. (s.326)
Yarhisar tekfuru Dukas ile Bilecik tekfuru Aleates gittikçe güçlenen Osman’ı ortadan kaldırmak için plan yaparlar. Plan Holofiras’ın düğünü için Osman Blecik’e davet edilecek ve gelince de öldürülecektir. Durum Osman’ın kendi üzerine de yürüyeceğini düşünen (daha doğrusu veziri Barsuk’un bu şekilde düşündürdüğü) Bursa tekfuruna da iletilir ve o da olumlu bulur. (s.328)
BEŞİNCİ BÖLÜM (S.329)
Sultan Osman Bey’e Söğüt’ü ve aldığı hisarlara ek olarak Eskişehir’i de katarak bir sancak halinde vergi dışı tutarak Osman’a bırakır. Ayrıca Osman beye bir mektup gönderir ve artık Selçuklu’nun zayıflamakta olduğunu, kendi davalarının devamını Osman Bey’in yürüteceğine inandığını söyler. Osman Bey beyleri ve halkını toplar. Fermanı okutur. O artık Osman Bey değil Osman Gazi Han’dır. Diğer beylerle birlikte hanlığı kutlamak için kımız içerler. Adına bir hutbe okunması gerekir. Ede Balı’ya sorarlar o da münasiptir der. Dursun Fakı, sultandan izin alınması gerektiğini söyler. Osman Han ise hanlığım izne tabi değildir der ve bu duruşu Ede Balı’nın da hoşuna gider. Ona şöyle der: Namazdan sonra ben de dahil kimsenin elini öpmeyesin ce Orhan’a da vasiyet et. Bir gün han olursa sen de dahil kimsenin elini öpmesin. Osman Gazi Han, Dursun Fakı’yı kadı ilan eder ve hutbeyi de o verecektir. (s.334)
Dursun Fakı hutbeye çıkar ve emirin, başkanın adaletten sapmaması gerektiğini, sayet saparsa ona karşı şıkmanın hak olduğunu anlatır. Osman Bey hutbeden sonra kendi de konuşur şayet adaletten saparsam Allah beni kahretsin, bana karşı çıkmayanı da kahretsin der. (s336)
Osman Gazi’ye yapılan plan gereğince Dukas ve Aleates onu düğüne davet eder. Osman planı tahmin ettiğinden hazırlıkl gelmiştir. Düğün sırasında savaşçılar Osman’a saldırırlar. Osman ve yanındakiler atlıyla kaçar gibi onları bir yere sürüklerler. Orada bekleyen Osman’ın askerleri savaşı kazanırlar. Bilecik tekfuru Aleates’i orada öldürürler. Ardından Bilecik’e doğru yönelirler. Bilecik’te Gökçebacı ve kadınlar arabalarla tekfura hediye götürüyor gibi gitmişlerdir ama arabada 20 asker varmış. Atlardan inerekkaleye girip savaşmaya başlarlar. Osman Gazi de adamlarıyla yetişir. Bu savaşta Gökçe Bacı şehit olur. Kızı Aybike’ye sahip çıkılmasını ister. Savaş kazanılır. Gökçe Bacı orada defnedilir. Dukas’ı serbest bırakır. Kızına isterse gidebileceğini isterse oğluna alabileceğini söyler. Kız Orhan’la evlenmek istediğini söyler. Kızın isteğiyle ismi Osman Bey tarafından Nilüfer olarak değişir. (s.343)
Nilüfer Söğüt’te Gazi Rahman’ın evinde kalır. Saniye’den töreleri öğrenir. Düğünleri, Gökçe Bacının kızı Aybike ile Bilecik savaşında birlikte savaştıkları Orhan’ın yoldaşlarından İlalmışın düğünüyle aynı anda yapılır. Osman Han aldığı yerlerin yönetimlerini yoldaşlarına bırakır. Eskişehir’i Gündüz’e, Yarhisar’ı Konur Alp’e, İnegöl’ü Turgut Alp’e bırakır. Bilecik’te ise Ede Balı’nın denetiminde Alaaddin ve anası kalacaktır. Oğlu Orhan’a da Sultanönü’nün yönetimini bırakır. Sen hep Söğüt’temi kalacaksın diyen Kara Güne Han’a hayır ben sıkıldım buralardan diyerek öleceğinin mesajını vermiştir. (s.344)
Osman Bey atadığı kişileri yerlerine uğurlar. Uğurlamadan önce adaletten şaşarlarsa kendilerini sıra eri yapacağını söyler. Karısı Malhun Hatun, kızı Cankız Fatma ve Alaaddin’i de Ede Balı’nın tekkesine yollar. Bu arada İlhanlılar Konya’yı ele geçirmiştir. Konya’dan kaçanlar da Kayı’ya sığınır. Osman onların akıllılarını topluyor ve onlardan yerleşik hayata dair bilgiler alıyor. Bu arada Ede Balı’nın yaşadığı Bilecik’ten Ede Balı’nın durumunun kötü olduğunu ve Osman’ı görmek istediğini söyler. Osman gider ve Ede Balı son nefesini verir Bir mektup yazdığını söyler. Mektubu Malhun Hatun Osman’a verir. Osman birgün Sungur’la otururken Ede Balı’yla ilk konuştuğu geceyi hatırlar ve Şeyh Ede Balı’nın mektubunu Orhan Bey’e göndermeye karar verir. (s.353)
Osman İznik’i de alır. Bursa’yı almak üzere Koyun Hisarı’nda savaşırlar. Burda tekfuru diğer tekfurları da toplar.Gündüz beyin oğlu Aydoğdu Adranos tekfuruyla çarpılırken ölür.Osman hepsini yener. Bursa tekfuru kaçar. Adranos tekfuru Ulubat kalesine kaçar. Adranos’u kalenin tekfurundan isteyip alıp öldürüyor.Hedef Bursa’dır. Osman son nefesini orada vermek istemektedir. Bu aradabirçok savaşta bindiği sevdiği at Benliboz da ölür. Bu Osman Bey’i çok kederlendirir. (s.362)
Osman Gazi artık yaşlanmıştır ve görevi devretmeyi düşünmektedir. Yoldaşları birer birer ölmektedir. Orhan’ın Nilüfer’den bir oğlu olur ve adı Murad olur. Ede Balı’nın karısı Ildız da ölür. Konur Alp, Saltuk ve Dursun Fakı da ölür. Benliboz’un tayı İkinci de ölüyor. Yerine Günışığı adında bir ad verirler. Osman Subngur’u da yanına alarak Günışığına binip illeri geziyor. Mezar ziyaretleri yapıyor ve artık sadece Bursa’daki gümüş kubbenin altında ölmek istiyor. Yaşadığı ve sonradan bayındır hale getirdiği Yenişehir’e dönüşte bu uzun yolculuktan yorgun düşüp yatağa düşüyor. Eşi Malhun, Orhan’a haber salıp baban iyi değildir, gel diyor.(s.365)
Bütün aile Osman’ın yanına gelirler. Osman torunlarıyla oynamaktadır. Herkesle geçmişe dair
anıları konuşurlar. Sonra Orhan Bey’le başbaşa kalır ve ona her zaman adil olmasını, anası bile olsa yanlış bir istekte bulunursa kabul etmemesini, savaşa askerin en önünde gitmesini vasiyet eder. Ayıca Bursa’yı almasını ve kendisini gümüşlü kubbe altında defnetmesini ister. (s. 368)
Oğlu Bursa önlerinde savaşırken Osman Gazi artık iyice yaşlanmış olan ve bunun için savaşamayan Sungur’u teselli eder. Bizim yetişemeyeceğimiz yerlere çocuklarımız yetişecek. Mutlu olmalıyız diyerek teselli eder. Bu arada Malhun Hatun evinin aşlığında vefat eder. Osman Bey artık yalnızdır. (370)
Osman Gazi öleceğini anlamıştır. Ölüm döşeğindedir. Malhun Hatunun ölümünün üzerinden iki ay geçmiştir ama Bursa müjdesini duymadan ölmek istememektedir. Tam en kötü zamanda nal sesleri duyulur ve Bursa’nın alındığı haberi verilir. Osman Gazi rahatlamıştır. Malhun’una kavuşaağı için mutludur. Bütün ömrü hızlıca gözünün önünden geçer ve canını verir. Gazi Rahman Kur’an okur. Miras olarak konukları için beslediği iki koyun sürüsü, kılıcı, mızrağı vs dışında hiçbi varlığı yoktur.Köse Mihal bunu görünce tekfurun altın tepeciğini hatırlar. Osrah Gazi her şeyi Oğuz için edinmiş ve Oğuz’a bırakmıştır. (s.376-son)
KİŞİLER
Osmancık
Gündüz: Osmancık’ın en büyük ağabeyi. Savcı’yla arasında 3 yaş vardır.
Savcı (Saruyatu): Osmancık’ın küçük ağabeyi. Banu Çiçek ve Bay Koca’nın babası.
Burla Hatun: Osmancık’ın yengesi. Gündüz’ün eşi.
Ayna Melek: Osmancık’ın yengesi. Savcı’nın eşi. Banu Çiçek ve Bay Koca’nın annesi. Sonradan doğan çocuğuna da Bay Koca adını verniştir.
Banu Çiçek: Osmancık’ın yeğeni. Bay Koca’nın kız kardeşi.
Bay Koca: Savcı’nın büyük oğlu. Osmancık’ın yeğeni. Banu Çiçek’in ağabeyi.
Ertuğrul Bey: Osmancık’ın, Gündüz’ün ve Savcı’nın babası
Cankız: Osmancık’ın annesi. Ertuğrul beyin eşi.
Şeyh Ede Balı: Osman’ın akıl hocası. Kayın pederi. Ildız’ın kocası. Malhun’un ve Hüsameddin Turgut’un babası.
Aya Nikola: Bölgenin tekfuru
Mihail Kosses: Osmancık’ın çetelerden kurtardığı birisi. Sonradan Osman’ın casusu olur. Sonra Müslüman olarak adı Abdullah olur. Kayı’da ona Köse Mihal derler.
Kalanoz. Mihail’in arkadaşı. Osmancık’ı sevmez.
Zoe: Kabaloz’un sözlüsü, Mihail’in bacısı güzel bir kız.
Al-ışık: Osmancık’ın atı
Aykut Alp: Kabilenin bilge kişilerinden. Ertuğrul Gazi’nin yoldaşlarından. Osman’ın hocası.
Ak Temür: Kabilenin bilge kişilerinden. Ertuğrul Gazi’nin yoldaşlarından.
Kara Tekin: Ertuğrul Gazi’nin yoldaşlarından
Samsa Çavuş: Ertuğrul Gazi’nin yoldaşlarından
Şeyh Mahmud: Ertuğrul Gazi’nin yoldaşlarından
Dursun Fakı: Bilge kişi. Şeyh Ede Balı’nın müritlerinden ve baş yardımcılarından.
Süleyman Şah: Ertuğrul Gazi’nin babası. Osmancık’ın dedesi.
Malhun Hatun: Osman’ın eşi
Kumral Abdal: Şeyh Ede Balı’nın tekkesinde 30 35 yaşlarında, çalışan birisi
HüsameddinTurgut: Şeyh Edebalı’nın oğlu. 15 16 yaşlarında
Mahmud: Şeyh Ede Balı’nın büyük oğlu. Malhun’un ağabeyi.
Malhun Hatun: Ede Balı’nın kızı. Hüsameddin’den 1 yaş küçük.
Al zahid: Eskişehir beyi. İçkici, ayyaş
Mahmud Bey: İnönü beyi. Eğlenceye düşkün.
Sungur: Osman’ın adamı
Gazi Rahman: Osman’ın adamı
Konur Alp: Osman’ın adamı
Akça Koca: Osman’ın adamı. Esmahan’la evlenir.
Sungur: Osman’ın adamı
Saltuk: Osman’ın adamı. Şeyh Mahmud’un kuzeni.
Abdullah: Osman’ın adamı
Ildız Hatun: Ede Balı’nın eşi
Gökçe Bacı: Harlak’a sonradan yerleşen, lafını esirgemeyen bir köylü kadın. Uruz Dervişin anası.
Kutlu Melek: Dodurgalıların kızı. Gazi Rahman buna sevdalıdır. Ecebay’la evlenir.
Uruz Derviş: Harlak’taki dervişlerden.Osman’ın bir gün gittiğinde karşılaştığı ilk derviş. Gökçe Bacının da oğlu.
Esmahan: Bay Koca’ya vurgun. Burla Hatun’un ağabeyinin kızı. Akça Koca’ya adaklı. Sonradan evlenir.
Sultan Alaaddin: Osman Bey zamanında Konya’daki Sultan.
Emine: Banu Çiçek’in, ağabeyi Bay Koca için düşündüğü gelin adayı.
Alişar: Tatar beyi.
Dündar Bey: Ertuğrul Gazi’nin kardeşi. Osman Bey’in amcası.
Aratun (Güven): Rumlar’dan haber taşıyan ve Türklere çalışan biri.
Aybala, Selcen, Zeliha: Harlak’ta Malhun’un çok sevdiği kadınlar, kızlar
Aytemür: Osman’ın kızkardeşinin oğlu
Aydoğdu: Osman’ın ağabeyi Gündüz’ün oğlu.
Kıyan Selçuk: Alka Evlilerin beyi Erdoğmuş’un oğlu
Kara Ali: Osman’ın yoldaşı Konur Alp’in oğlu. İsmini Osman koymuştur.
Çiğdemkız: Konur Alp’in karısı. Kara Ali’nin annesi.
Mihriban: Sungur’un karısı. Osman adında sakat bir oğulları vardır.
Aydın Bey: Esmahan’ın babası
Fatma: Esmahan’ın annesi
Ecebay: Kutlu Melek’in eşi
Yahşı Fakı: Şeyh Edebalı’nın isteğiyle Konya’dan gelen 100 kişilik bir grubun başı. İkizce’ye yerleşirler.
Alaaddin: Osman Bey’in ikinci çocuğu
Abdullah: Osman Bey için bir savaşta kolunu kaybeden ve Aydos kuşatmasında elçi olduğu halde Nikeforos tarafından kale burçlarından atılan bir er.
Nikeforos: Aydos kalesinin kumandanı.
Evdoksiya(Saniye): Aydos kumandanı Nikeforos’un yeğeni. Gazi Rahman’a aşık olmuştur. Kale onun yardımıyla alınmıştır. Müslüman olunca adı Saniye olur.
(2.) Bay Koca: Ayna Melek’in ikinci çocuğuna verdiği isim de ölen çocuğunun ismiyle aynıdır.
Holofira: Yarhisar tekfuru Dukas’ın kızı . Orhan aşık olur. Orhan’la evlenince adı Nilüfer olur.
Dukas: Yarhisar tekfuru. Holofira’nın babası. Holofira’yı Orhan’a vermez.
Ak Temür (2): Osman Bey’in kızdardeşinin oğlu
Kara Rahman: Saniye’yle Gazi Rahman’ın oğlu.
Aleates: Bilecik tekfuru. Dukas kızını bunun oğluyla evlendirmek istemektedir.
Barsuk: Bursa tekfurunun veziri.
Kara Balaban Çavuş: Selçuklu sultanının Osman’a yolladığı elçi
Aybike: Gökçe Bacı’nın kızı.
İlalmış: Orhan’ın yoldaşlarından. Aybike’yle evlenir.
Benliboz: Orhan beyin çok sevdiği atı.
İkinci: Benlibozun yavrusu. Benliboz ölünce Osman bey buna biner.
Günışığı: Osman Bey’in Benliboz’dan sonraki atı.
Kayı boyuna bağlı oymaklar ve beyleri
Erdoğmuş: Alka Evlilerin beyi
Koca Kulmaş: Bayat Beyi
Kara Güne: Dodurgalı Beyi
Osman Bey’in zaferleri
1. Kulacahisar
2. İkizce
3. Aydos Kalesi
4. Harman Kaya
5. Beştaş (Kumral Abdal’a bırakır idaresini)
6.Sorkun
7. Mudurnu
8. Göynük
9. Tarakçı Yenicesi
10.Kara Hisar
11.İnegöl
12.İznik
Mekanlar
Söğüt Kayı’nın kışı geçirdiği yer.
Domaniç Yayla. Yazın çıkılıyor.
İtburnu: Şeyh Ede Balı’nın köyü
Harlak: sulak ve yüksekçe bir yer. Sonradan göçlerle köye dönüşüyor.
Konya’daki Selçuklu Sarayı
Harlak: Osman’ın isimsiz Abdal’ı (Uruz Derviş) gördüğü yer. Yayla yerine yakın bir ırmağın aktığı bir yer. Sonradan köye dönüşüyor.
İnönü
Harman Kaya: Mihail Kosses’in köyü
Kulaca Hisar: Aya Nikola’nın adamlarının olduğu, eşkıya bir rum köyü.
İnegöl
İkizce: Osman Bey’in Bizans tekfurlarına karşı ikinci galibiyeti kazandığı yer.
Aydos Kalesi
Tepepınar: Ede Balı’nın yaşadığı yer.
Motifler:
Al-ışık, Benliboz(at), kılıç (Ertuğrul gazinin kılıcı), Alpler,dervişler, rüya (Ertuğrul gazinin rüyası, Osman’ın Malhun’u ay olarak gördüğü rüya), kaf dağı, anka kuşu, Rüya motifi (Evdoksiya’nın Gazi Rahman’ı gerçekte görmeden önce rüyasında görmesi ve ona aşık olması)
Eski töreler/gelenekler:
Av sonrası ziyafet(şölen), misafiri vermemek, kızın bir erkeğe ergen kızılı kaftan göndermesi(evlenmek istemesi), adaklı olmak (beşik kertmesi);büyüklerin elini öpmek, onlar oturmadan oturmamak. Küçüklerin el öpmesi, büyüklerin de küçüklerin boynunu öpmesi. Diş göllesi (dişi yeni çıkan çocuk için verilen yemek), savaşta aman dileyene kılıç kalkmaması. Zümrüdüanka. Çocuklara büyüklerin adını vermek. Ele geçirilen yerlerde ırza, namusa dokunulmaması. Hanlığa geçişte kımız içilmesi.
Sosyal yaşantıyı yansıtan İfade farklılıkları, sosyal yaşama dair olgular
Bir koç katımı zaman: Bir yıllık zaman,
yayla olgusu, av olgusu(göçerlik),
oba, oymak, boy biçiminde örgütlenmiş toplum yapısı, tekfurlar
SORULAR
1. Mihail Osman’a neden saygı duyar?
2. Eserdeki eski Türk destanlarına ait motiflerden hangileri var?
3. Ildız Hatun’un Osman’la Malhun’un evliliklerine ilişkin düşüncesi ne?
4. İnönü beyi Mahmut’un evindeki ziyafette ne olay oldu?
5.Eserde o dönemin sosyal yapısıyla ilgili neler var? (Tekkeler, töreler, göçler, Yörük kültürü..vs)
6. Osman mı Gündüz mü Kayı boyuna bey olsun tartışmasında Gündüz’ü destekleyenler Osman’ı neden istemezler? (Sinirli, gereksiz düşmanlar yaratabilir endişesi vardır)
7. Osman’ın bey olma isteği fikrini ağabeyi Gündüz’e açması karşısında ağabeyinin yanıtı ne olmuştur?
8.Ede Balı’nın Osman’a boyu yönetirken nelere dikkat etmesi gerektiğini ne zaman, nerede söylemiştir?
9. Kutlu Melek’e gönlünü veren Kayı boyundan kimdir?
10. Adaklı olmak ne demektir?
11. Bay Koca’nın Osman Bey’den kılıç istemesi ve kendisini bir bölüe katmasını istemesi karşılığında Osman Bey’in cevabı ne olmuştur?
12. Osman’ın babasına söylediği “Bey sen isen, buyur ki uyalım. Yok bey ben isem baba, oğlunun beyliğini bereleme!” sözünü hangi olay üzerine söylemiştir?
13. Osman’ın annesi Cankız’ın ölümünden önce Osman annesine hangi müjdeli haberi vermeyi düşünmektedir? 14. Osman Bey “Kayıya bilginler gerek. Bir Ede Balı beş Osman’a bedel” sözünü kimlere hangi olay sonrası söyledi?
15. Osmancık ile Osman Bey arasındaki fark nedir?
16. Bay Koca nerede nasıl ölür?
17. Kayılar yaylaya çıkarken mallarını kime emanet ederler? (Bilecik tekfuruna)
18. Kalanoz’un öldüğü savaşta Kalanoz Osman Bey’in ailesinden kimi şehit etmiştir?
19. Osman Bey’in Bizans tekfurlarının tersine savaşta en önde savaşmasının nedeni nedir? (Şehit olma isteği)
20. Osman Bey’in beyliğini çekemeyen amcasının adı nedir
21. Aydos kalesi kim sayesinde alınmıştır?
22.Ayna Melek’in şehit olan oğlu Bay Koca’dan sonra doğan çocuğuna verdiği isim nedir?
23. Evdoksiya Müslüman olduktan sonra hangi ismi almıştır?
24. Mihail Kosses Müslüman olduktan sonra hani adı almıştır?
25. Roman kaç bölümden oluşmaktadır?
26. Osman Bey’in amcası Dündar’ı kim, neden, hangi olay sırasında öldürmüştür?
27. Osman Bey’in dört atını sırasıyla sayınız!
28.Bilecik tekfuruyla Yarhisar tekfurunun Osman Bey’i öldürmek için yaptıkları plan nedir? Planın sonucu nedir?29.Osman Gazi ölüm döşeğindeyken hangi müjdeyi beklemektedir? O müjdeyi alabilmiş midir?
30. Köse Mihal Osman Bey öldükten sonra ortaya çıkan mal varlığı durumu sonrası neyi düşünür ve kimlerle Osman Beyi karşılaştırır?
31. Osman Gazi Malhun Hatun’dan ne kadar süre sonra ölür?
Eleştirel Okuma Soruları
1. Osmancık içeriği yönüyle tarihi bir roman olmanın ötesinde devlet yönetimine dair öğütler de veren bir kitap olması yönüyle bir siyasetnâme özelliği de taşır. Siyasetnâme türünün bir kitap olarak edebiyatımızdaki ilk örneği hangi eserdir?
2. Romanda Dede Korkut hikayelerine göndermeler vardır? Bunlara örnekler veriniz. (Orhan’ın bir ayıyı öldürmesiyle Boğaç Han hikayesi arasında, ölüm anında Deli Dumrul gibi Azrail’e meydan okuması..vs.)
3. Tarık Buğra’nın Osmancık’ındaki Gökçe Bacı ile Fakir Baykurt’un Irazca’sı arasında nasıl bir benzerlik ilişkisi kurulabilir?
4. Eserde İslamiyet öncesi Türklerin yaşamına ait yapılan göndermelerden birini örnekleyiniz!