Orhan Kemal hayatı sanatı edebi kişiliği en önemli eserleri hikayeleri
ORHAN KEMAL (1914 -1970)
Asıl ismi Mehmet Raşit Öğütçü‘dür. Adana’nın Ceyhan ilçesinde hayata gözlerini açtı. Babası, 1920-1923 döneminde milletvekilliği ve Adliye Bakanlığı görevlerinde bulunan Abdülkadir Kemali Bey’dir. Adana’da kurduğu partinin kapatılması sonucunda 1931 yılında Suriye’ye kaçan babasının yanına o da ailesiyle birlikte gidince, orta 3. sınıftaki eğitim hayatını yarıda bıraktı. Daha sonra burada bir basımevine işçi olarak girdi. 1 sene kadar Suriye ve Lübnan’da yaşadı. 1932 senesinde Türkiye’ye gelince, Adana’da çırçır fabrikalarında işçilik, dokumacılık, kâtiplik, ambar memurluğu görevlerinde bulundu.
1937 yılında çırçır fabrikasında bir işçi olan Nuriye adında bir kız ile hayatını birleştirdi. 1939 tarihinde askerliğini yaparken okuduğu kitaplar nedeniyle 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Bursa Cezaevinde Nazım Hikmet ile tanıştı. 1943’te hapisten çıkınca Adana’ya geldi. Yine amelelik, hamallık, sebze nakliyeciliği, kâtiplik gibi işlerde çalıştı. 1950’de eşi ve üç çocuğuyla İstanbul’a yerleşti. Geçimini bundan sonra yazarlıkla sağladı. 1958’de Sait Faik Hikâye Armağanı’nı “Kardeş Payı“isimli hikayesi ile aldı. 1967 senesinde “72. Koğuş“oyunu ile Ankara Sanatseverler Derneği tarafından en iyi oyun yazarı ünvanını aldı. 1969’da Türk Dil Kurumu Ödülü’nü ve Sait Faik Hikâye Armağanı’nı “Önce Ekmek” adlı kitabı ile aldı. Bulgar Yazarlar Birliği’nin çağrısı üzerine gittiği Sofya’da beyin kanamasından öldü.
♦ Türk edebiyatına işçi sınıfını ve Çukurova’yı sokan yazardır. Toplumcu gerçekçi bir anlayışla işçi ve köylünün, dar gelirli memurların, işsizlerin, sokaktaki adamın sorunlarını yansıtan romanlar, hikâyeler ve oyunlar yazmıştır.
♦ Hayatın içinden yetişmiş; bir yazar olarak dünyasını okuduklarından çok yaşadıklarıyla, gözlemleriyle kurmuştur.
♦ İlk romanları “Baba Evi”, “Avare Yıllar”, “Cemile” ve “Dünya Evi” daha çok kendi hayatını anlattığı otobiyografik romanlardır.
♦ “Bereketli Topraklar Üzerinde” adlı romanında Anadolu köylerinden Çukurova’ya çalışmaya gelen üç gurbetçinin hayat mücadelesini anlatmış; ben merkezli konulardan uzaklaşarak köy-kent karşıtlığını işlemeye başlamıştır.
İstanbul’a gelişiyle birlikte roman konuları ve kahramanları da değişmiş; İstanbul’un kenar mahallelerinde yaşanan hayatlar, işçiler, küçük memurlar, dar gelirli insanlar, suçlu çocuklar, işsizler, aylaklar eserlerinin vazgeçilmez öğeleri olmuştur. Yirminin üzerindeki romanı arasında en beğenilen eserlerinden biri olan “Murtaza“, patronunun çıkarlarını kendi çıkarlarından önde tutan ve yazarın Donkişot‘a benzettiği bir gece bekçisinin hikâyesini anlatır.
Eserleri
Hikâye
- Ekmek Kavgası Sarhoşlar
- Çamaşırcının Kızı 72. Koğuş
- Mahalle Kavgası
Roman
- Baba Evi
- Avare Yıllar
- Murtaza
- Cemile
- Dünya Evi
- Bereketli Topraklar Üzerinde
- Suçlu
- Devlet Kuşu
- Vukuat Var
- El Kızı
- Hanımın Çiftliği
- Eskici ve Oğulları
- Gurbet Kuşları
- Yalancı Dünya
- Sokakların Çocuğu
- Müfettişler Müfettişi
- Üç Kâğıtçı
- Arkadaş Islıkları
Oyun
- İspinozlar (Yalova Kaymakamı)
- 72. Koğuş
- Eskici Dükkânı