Gül Şiiri İncelemesi Tahlili Ne Anlatıyor Teması ve Konusu Nedir (Hüseyin Atlansoy)
Aşağıda 12. sınıf edebiyat kitabı sayfa 131’de yer alan Hüseyin Atlansoy’un “Gül” şiirinin incelemesi (tahlili) yer almaktadır. Yazıyı sonuna kadar dikkatlice okuduğunuzda “Gül” şiiri ne anlatmaktadır, konusu, teması nedir sorularına cevap bulacaksınız.
GÜL
bir gül ararım
yetmiş bir diken batsın ellerimeöyle bir nârım ki yanarken gül
burcu bir toprak
dökülsün isterim bedenimesu dökülsün
su dökülsün su üstüme
konduğunda çiğler üstüne aksın dilim
ateş! üstüne ateş, güller saçılsın üstümebir gül açılsın
sevgilinin şefaati dileğince
yetmişbir kerre yetmişbir ince diken
batsın ellerimeAllahım
günahkâr dağlarımı bassın deryaların
bir gül açılsın bir gül için
bin gül içinde
Bu şiiri anlayabilmek için 2 önemli noktayı bilmemiz lazım:
- Şaiirin kimliği ve dünya görüşü
- “Gül” kelimesine yüklediği anlamı
1. Önce şairin kimliğinden başlayalım. Hüseyin Atlansoy 1980 sonrası Türk şiirinin temsilcilerinden biridir. Dindar bir kişiliktir, şiirlerinde dini motifler, semboller, telmihler, metafizik yoğun bir şekilde kullanmıştır. Şiire bu bağlamda yaklaşmamız gerekiyor.
2. İslami perspektiften bakıldığında, gül genellikle cenneti, Hz. Muhammet’i veya Cennet bahçesini temsil edebilir. İslam kültüründe gül, cennetin güzelliklerini, saflığı ve sonsuz mutluluğu da sembolize eder. Hz. Muhammed’in hayatında da gül ile ilgili bazı hadisler bulunmaktadır, bu da gülün İslami kültürde özel bir yere sahip olduğunu gösterir.
Bu bağlamda, şairin dileği, bir gül açılmasıyla, cennetin veya cennetin güzelliklerinin tecellisini, saf ve sonsuz güzelliklerdir. Gül, İslami anlamda cennetin müjdelenen güzelliklerini, saflığı ve Allah’ın rahmetini simgeler. Bu yorum, şairin dileğinin ve umudunun, ahiretteki güzelliklerin ve sonsuz mutluluğun gerçekleşmesine yönelik olabileceği şeklinde anlaşılabilir. Ancak bu şiirde gül ile kastedilen Hz. Muhammet’tir.
Şimdi Şiiri Bent Bent Tahlil Edelim:
bir gül ararım
yetmiş bir diken batsın ellerimeöyle bir nârım ki yanarken gül
burcu bir toprak
dökülsün isterim bedenime
Şair bir arayış içinde bir gül arıyor. Bu gül yukarıda da açıkladığımız gibi Hz. Muhammet olabilir. Bu gülü bulabilmek, ona ulaşabilmek için her türlü eziyete de hazırdır. Bunu da “yetmiş bir diken batsın ellerime” dizelerinden anlıyoruz. “Nar” ateş demek. Şair kendisini yanmakta olan bir ateşe benzetiyor. Yanarken üzerine yani bedenine gül burcu bir toprak dökülmesini istiyor. Burada gül burcu toprakla kasıt Hz. Muhammet’in mezarından alınma bir toprak olabilir.
su dökülsün
su dökülsün su üstüme
konduğunda çiğler üstüne aksın dilim
ateş! üstüne ateş, güller saçılsın üstüme
Şair yanarken bedenine toprak dışında suyun da dökülmesini istiyor. Su yanan bedenine ilk düştüğü anda bir çiğ damlası haline dönüşecektir. Dilinin işte bu noktada o çiğ damlaları üzerine akmasını böylece bir nebze de olsa dilinin bu yangından kurtulmasını dilemektedir. Sonra tekrar soğuyan bedeninin ateş almasını ve nihayetinde Hz. İbrahim’in ateşe atıldığı gibi en sonunda üzerine güllerin saçılmasını istemektir. Yani yanan bedene önce toprak, sonra su, sonra tekrar ateş ve en son da güllerin saçılmasını istiyor.
bir gül açılsın
sevgilinin şefaati dileğince
yetmişbir kerre yetmişbir ince diken
batsın ellerime
Bu bentte artık söz konusu “gül”ün Hz. Muhammet olduğu netleşiyor. Çünkü onun şefaatinden bahsediliyor. Şiirde geçen 71 sayısı ise Hz Muhammed’in (sav) doğum yılına (571) telmih ediliyor. Yeter ki o gül açılsın her türlü eziyete katlanmaya razıdır şair. Telmih demişken şiirde en çok tekrar edilen “su” göndermesi de Fuzuli’nin naat türünde olan Su Kasidesine telmihtir.
Allahım
günahkâr dağlarımı bassın deryaların
bir gül açılsın bir gül için
bin gül içinde
Bu bentte de divan edebiyatındaki kasidelerden de alışık olduğumuz üzere son beyiti şair duaya ayırıyor. Tüm günahlarının affını istiyor Allah’tan. Bin gül içinde bir gül için (Hz. Muhammet) bir gül açılmasını Allah’tan temenni ediyor.