GEZİ (SEYAHAT)
- ♦ Bir kimsenin gezip gördüğü yerleri, bu yerlerle ilgili edindiği bilgi ve izlenimleri anlattığı yazı türüne “gezi yazısı” denir.
- ♦ Gezi yazıları insanların görmedikleri yerlere karşı besledikleri merak duygusundan doğmuştur.
- ♦ Gezi yazılarında amaç, okuyucuda anlatılan yerleri gezip görme isteği uyandırmaktır. Bunun için yazar, gezip gördüğü yerlerde okura ilginç gelebilecek ayrıntıları seçer. Oraya özgü doğal ve tarihi güzellikler, halkın gelenek ve görenekleri gezi yazarının gözlem alanı içindedir. Gezi yazıları bu yönüyle, bilgi aktarıcı bir nitelik de taşır. Ancak bu bilgiler kuru bir anlatımla değil de sürükleyici, eğlenceli bir anlatımla verilir.
- ♦ Gezi yazılarında betimleme, öyküleme, açıklama, karşılıklı konuşma gibi farklı anlatım teknikleri kullanılabilir. Mektup ya da günlük tarzında oluşturulmuş gezi yazıları olabileceği gibi röportaj türüyle örtüşen gezi yazıları da vardır.
- ♦ Venedikli Marco Polo (1254 -1324) ile Arap gezgini İbni Batuta (1304 -1369), gezi türünün dünyaca ünlü yazarlarındandır. Bizim edebiyatımızda en ünlü eserler ise Seydi Ali Reis (? -1562)’in “Miratül Memalik“, Evliya Çelebinin “Seyahatname”, Ahmet Mithat Efendi’nin “Avru¬pa’da Bir Cevelan”, Direktör Âli Bey’in “Seyahat Jurnali”, Cenap Şehabettin’in “Hac Yolunda”, Ahmet Haşim’in “Frankfurt Seyahatnamesi” Falih Rıfkı Atayın “Deniz Aşırı”, “Bizim Akdeniz”, “Taymis Kıyıları”, “Yolcu Defteri”, “Tuna Kıyıları”, Reşat Nuri Güntekin’in “Anadolu Notları”… dır.
- Ayrıca bkz >>> Gezi Yazısının Tarihsel Gelişimi