DÜNYA DİLLERİ: 1. Tek Heceli Diller: Bunlarda ek yoktur, anlam sözcüklerin vurgusundan ve cümledeki sıralanışlarından anlaşılır. (Çin-Tibet dilleri) 2. Bükümlü Diller: Sözcükler çekime girdiğinde değişime uğrar. (Hint-Avrupa dilleri) 3. Eklemeli Diller: Eklerle çekime giren sözcüklerin kökünde değişim olmaz. (Ural-Altay dilleri) Türkçe sondan
Kategori: Türkçe Konu Anlatımı
Çekim Ekleri
I. ÇEKİM EKLERİ Çekim Eklerinin Özellikleri: Eklendiği sözcüğün anlamını değiştirmez. Sözcüğün cümle içerisindeki görevini belirler. Bulunduğu cümlelerin anlamlarına katkı yapar. Birkaç istisna hariç yapım ekinden sonra gelirler. Sözcükler arasında anlam ilişkisi kurarlar. Cümle oluşturmaya yararlar. 1- İsim Çekim Ekleri: 1. Hâl
Düzeltme İşaretinin Kullanıldığı Yerler
Anlam karışıklığını önleyen, söyleyişi kolaylaştıran bir işarettir. Düzeltme işaretine “şapka işareti”, “apostrof”, “inceltme işareti” de denir. Yazılışları bir, anlamları ve okunuşları ayrı olan kelimeleri ayırt etmek için okunuşları uzun olan ünlülerin üzerine konur. Bazı durumlarda bir sözcükte düzeltme işaretinin olmaması
Ulama
ULAMA Konuşmada meydana gelen bir ses olayıdır. Sonunda ünsüz bulunan sözcükten sonra ünlüyle başlayan bir sözcük geldiğinde birinci sözcüğün sonundaki ünsüz, ikinci sözcüğün başındaymış gibi söylenir; ulama, bitiştirerek okuma eylemidir. evin önü… evi nönü koşan adam… koşa nadam Simit al….
Kaynaştırma
KAYNAŞTIRMA Türkçe sözcüklerde iki ünlü yan yana gelmez; bu nedenle iki ünlünün yan yana geldiği durumlarda iki ünlünün arasına kaynaştırma harflerinden (n, s, ş, y) uygun olanı girer. Yandaki tabloda kaynaştırma harfleri ve bu harflerin kullanıldığı yerler verilmiştir. Kaynaştırma harfi
Ünlü Daralması
ÜNLÜ DARALMASI Düz – geniş ünlü (a, e) ile biten eylemler şimdiki zaman eki (-yor) aldığında, eylemin sonundaki düz – geniş ünlü daralır, “ı, i, u, ü” den uygun olanına dönüşür: bekle – yor… bekliyor anla – yor… anlıyor koşma
Ünlü Türemesi
2. ÜNLÜ TÜREMESİ: İki yerde gerçekleşir: a. Kimi pekiştirmelerde pekiştirme eki ile sözcük arasında ünlü türer: sap-a-sağlam, yap-a-yalnız, güp-e-gündüz, çep-e-çevre, sır-ıl-sıklam, çır-ıl-çıplak… b. Kimi küçültmelerde sözcük ile küçültme eki arasında ünlü türer: bir-i-cik, az-ı-cık, dar-a-cık, genç-e-cik… UYARI: “Bak-a-kal-, koş-a-bil-, düş-e-yaz-, bak-ı-ver-“ gibi
Ünlü Düşmesi (Hece Düşmesi)
1. ÜNLÜ DÜŞMESİ (HECE DÜŞMESİ) UYARILAR: Sözcüklerde oluşan ünlü düşmesinin nedenleri farklı olabilir. Ünlü düşmesi şu biçimlerde oluşabilir: İki heceli organ adları çekim eki alınca ünlü düşebilir: burun… burnu . Sözcük yapım eki alınca ünlü düşebilir: Yanıl-ış … yanlış, yumurta-la-…
Türkçede Vurgunun Özellikleri
TÜRKÇEDE VURGUNUN ÖZELLİKLERİ Vurgu: Bir hece üzerindeki baskılı söyleyişe sözcük vurgusu denir. Hitaplarda vurgu daima ilk hecede bulunur: kardeşim Seslenmelerde vurgu ilk hecede bulunur: aslanım Türkçede orta hece ve heceler vurgusuzdur. Tek heceli kelimelerde vurgu aranmaz. İki heceli kelimelerde vurgu
Yazım Kuralları ve Ses Bilgisi İlişkisi
YAZIM KURALLARI VE SES BİLGİSİ İLİŞKİSİ Türkçede ünsüzlerin “e” ünlüsüyle söylenmesi kuralının çiğnenmesi yazım yanlışlığına yol açar: TCK’ya göre bu büyük bir suçtur. Ünlü düşmesini yazıda göstermemek yazım yanlışlığı nedenidir: Burunuma kötü kokular geliyor. İkilemelerde ünlü düşmesi olmaz, bunun yazıda