Anlamca birbiriyle çelişen cümleler: Çelişmek, sözlük anlamıyla düşünce ve davranışların birbirini tutmaması, birbirlerine ters düşmesi, tutarsız olmak demektir. Bir kişi aynı durumla ilgili olarak birbiriyle bağdaşmayan, birbirine ters düşen ifadeleri dile getirirse kendisiyle çelişir.
Şu cümlelere dikkat edelim:
- I. Gerçek sanatçı, eserini oluştururken başka bir kişiliğe bürünür ve anlatacaklarına kendi duygularını katmaz.
- II. Bir kişiyi sanatçı yapan unsur, gerçekleri kendi bakış açısıyla, duygu ve düşünceleriyle yorumlamasindaki ustalığında gizlidir.
Yukarıdaki cümleler anlamca birbiriyle çelişen düşünceler içermektedir. I. cümlede gerçek sanatçılığın nesnellikle, II. cümlede ise öznellikle gerçekleşeceği ileri sürülmektedir.
ÖRNEK SORU
(I) Konu “kitap” oldu mu herkes bir şeyler söylüyor. (II) Bana ters gelen bir görüş ise bugünlerde oldukça yaygın. (III) O da şu: Kitap konusunda yetişkin ve çocuk ayrımı yapılamaz. (IV) Çünkü iyi bir çocuk kitabı, mutlaka yetişkinlere de seslenir. (V) Bu düşüncenin doğruluğuna inanmıyorum. (VI) Nedeni de şu: Çocukların severek okuyacakları nitelikli bir kitap, yetişkinlere pek bir şey söylemeyebilir ya da yetişkinlerin severek okuyacağı bir kitap, çocukları hiç de heyecanlandırmayabilir.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangileri, “çocuklarla yetişkinlerin aynı kitaplardan hoşlanmayacağı” düşüncesine ters düşmektedir?
A) I. ve III.
B) I. ve IV.
C) I. ve VI.
D) III. ve IV.
E) IV. ve VI.
ÇÖZÜM: Çocuklarla yetişkinlerin aynı kitaplardan hoşlanmayacağı düşüncesine ters düşen, bu düşünceyle çelişen bir görüş çocuklarla yetişkinlerin aynı kitaplardan hoşlanabileceği yargısını içermelidir. Bu yargı “Kitap konusunda yetişkin ve çocuk ayrımı yapılamaz.” ile “İyi bir çocuk kitabı, mutlaka yetişkinlere de seslenir.” cümlelerinde vardır.
Cevap D