Sözcük Türleri
Türkçede sekiz tür sözcük vardır:
- Ad (isim)
- Zamir (adıl)
- Sıfat (ön ad)
- Zarf (belirteç)
- Edat (ilgeç)
- Bağlaç
- Ünlem
- Eylem (fiil)
Eylem dışındaki sözcük türlerine “ad soylu sözcükler” denmektedir.
Sözcüğün türü, onun cümledeki göreviyle ilgilidir. Bu nedenle bir sözcüğe “ad, sıfat, zamir vb.” diyebilmek için onun cümledeki kullanımına bakmak gerekir:
“Maviyi severim.” cümlesinde “mavi” sözcüğü ad olarak “Mavi kazağı severim.” cümlesinde ise sıfat olarak kullanılmıştır.
A. AD
Varlıkları ve kavramları tanıtmak ve tanımlamak için kullanılan sözcükler “ad” (isim) denir. Ağaç, ev, izmir, Türk, iyilik…
Adlar, farklı özelliklerine göre üç gruba ayrılır:
l.Varlıklara Verilişlerine Göre Adlar:
a) Özel Ad: Tek bir varlığa özel olarak verilen adlardır:
Ayla, Almanya, İngilizce…
HATIRLATMA
Özel adlar daha geniş olarak yazık kuralları konusunda işlenmiştir.
b) Tür Adı (cins Adı): Aynı türden varlıklara ortak olarak verilen adlardır.
koltuk, masa, göz…
Bazı tür adları:
- Akrabalık adları: anne, baba…
- Hayvan, bitki adları: kedi, köpek, çiçek…
- Vücut bölümler: bel, gövde…
- Organ adları: göz, kulak…
- Araç-gereç adları: çatal, pense…
- Renk adları: beyaz, mavi…
- Zaman adları: ay, gün…
- Sayı adları: iki, on…
- Eylem adları: konuşmak, bakış…
- Yansıma adları: horultu, şırıltı…
- Soyut kavramların adları: iyilik, huzur…
* Tür adları genel ya da özel anlamlı olarak kullanılabilir:
Kalem, yazmaya yarar. (genel anlamlı)
Bu kalem, benim. (özel anlamlı)
2. Varlıkların Oluşlarına Göre Adlar:
a. Somut Ad: En az bir duyu organıyla algılanabilen varlıkların adlarıdır:
hava, su, soğuk, ses…
b. Soyut Ad: Duyu organlarıyla algılanamayan, insan aklının ürünü olan kavramları karşılayan adlardır: rüya, melek, hayal, iyilik…
3. Varlıkların Sayısına Göre Adlar:
a. Tekil Ad: Tek bir varlığı karşılayan adlardır: tepe, taş, kulak, sağlık…
b. Çoğul Ad: Aynı türden pek çok varlığı karşılayan, çoğul eki almış (-ler) adlardır: silgiler, sinemalar, hayaller…
c) Topluluk Adı: Aynı türden varlıkların oluşturduğu bir grubu topluca düşündüren adlardır: orman, düzine, sürü, salkım…
