Dilin heyecana bağlı işlevi:
Bir ileti, göndericinin ileti konusu karşısındaki duygu ve heyecanlarını dile getirmek amacıyla oluşturulmuşsa o iletide dil, heyecana bağlı işlevde kullanılmıştır.
Bu işlev, göndericinin kendi iletisine karşı tutum ve davranışını belirtir. Duygu, heyecan, korku, sevinç ve üzüntülerin dile getirildiği iletilerde dil bu işlevde kullanılır. Dilin bu işlevde kullanıldığı iletilerde çoğunlukla “güzel, çirkin, iyi, kötü, etik, estetik” vb. ifadeler kullanılır; öznel bir tutumu yansıtan sıfat, zarf ve ünlemlere yer verilir; duygu değeri taşıyan noktalama işaretlerinden sıkça yararlanılır. İletiler sözlü iletişim (konuşma) bağlamında oluşturulmuşsa jest ve mimiklerden de belirgin biçimde yararlanılır.
Dilin göndergesel işlevinde nesnellik, heyecana bağlı işlevinde öznellik hâkimdir. Özel mektuplarda, öznel betimlemeler ve anlatılarda, bazı şiirlerde, eleştiri yazılarında dilin heyecana bağlı işlevinden sıkça yararlanılır.